Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2014

«Το σύμπαν όλο βρίσκεται μες σ’ ένα ποτήρι κρασί





Το 1961, το California Institute of Technology πήρε το ρίσκο να καλέσει τον Richard Feynman —θεωρητικό φυσικό, στον οποίον, τέσσερα χρόνια αργότερα, απονεμήθηκε το Νόμπελ Φυσικής για τις μελέτες του στην κβαντική ηλεκτροδυναμική— να διδάξει σε μια τάξη με πρωτοετείς φοιτητές. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Feynman ήταν αμιγώς θεωρητικός και δεν είχε δείξει κανένα ενδιαφέρον για τη διδασκαλία αλλά από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε μέσα σε τάξη μάγεψε τους φοιτητές που τον άκουγαν και οι διαλέξεις του πέρασαν στην ιστορία γιατί συνδύαζαν ευφυείς και συνάμα βατές ερμηνείες της επιστήμης με συγκινητικές παρατηρήσεις για τα βαθύτερα ερωτηματικά της ζωής.



Μια από τις πιο ωραίες διαλέξεις του ήταν εκείνη με τίτλο «Η σχέση της Φυσικής με άλλες Επιστήμες» στην οποία ο Feynman, εύγλωττος και συναρπαστικός όπως πάντα επιδιώκει να αποδείξει την σχέση που έχει το κάθε τι με κάθε τι άλλο.



Στο παρακάτω φιλμάκι μικρού μήκους o Joe Hanson δίνει σάρκα και οστά στη διαχρονική σοφία του Feynman με τη βοήθεια ενός ευρηματικού μοντάζ. Κάτω από το βίντεο, το ποίημα με το οποίο ο Feynman τελείωσε την διάλεξή του. (Μετάφραση για το dim/art: Μαρία Τσάκος) .

Ένας ποιητής είπε κάποτε: «Το σύμπαν όλο βρίσκεται μες σ’ ένα ποτήρι κρασί». Και ίσως ποτέ να μη μας είναι σαφές τι εννοούσε ακριβώς μ’ αυτή του την κουβέντα, γιατί, ως γνωστόν, οι ποιητές δε γράφουν για να τους καταλάβουμε εμείς. Είναι όμως αλήθεια πως αν κοιτάξουμε ένα ποτήρι κρασί από πολύ κοντά θα δούμε όλο το σύμπαν μέσα. Θα δούμε μέσα φαινόμενα της φυσικής: Το υγρό που στροβιλίζεται και εξατμίζεται ανάλογα με τον αέρα και τη ζέστη, την αντανάκλαση στο γυαλί. Και, φυσικά, τα άτομα που, ναι μεν δε βλέπουμε, μα υπάρχουν στη φαντασία μας μέσα. Το γυαλί είναι η απόσταξη της πέτρας και κρύβει στη σύνθεσή του το μυστικό της ηλικίας του σύμπαντος και της εξέλιξης των άστρων. Ποια αλλόκοτη παράταξη στοιχείων χημικών, βρίσκει κανείς στο κρασί; Και πώς βρεθήκανε κει; Θα βρει κανείς τα ένζυμα, τα προϊόντα και υπόπροϊόντα. Μες στο κρασί θα βρεις εξάλλου και μια τρανή γενίκευση: Πως όλη η ζωή είναι κι αυτή μια ζύμωση. Δεν μπορείς όμως τη χημεία του κρασιού ν’ ανακαλύψεις χωρίς να αρρωστήσεις — όπως συνέβη στον Παστέρ. Και πόσο ζωντανό αυτό το κόκκινο που αποτυπώνεται στο συνειδητό εκείνου που το βλέπει; Ακόμα κι αν το μικρό μας μυαλό, επειδή το βολεύει, χωρίζει αυτό το ποτήρι κρασί, αυτό το σύμπαν, σε μέρη —φυσική, βιολογία, γεωλογία, αστρονομία, ψυχολογία, και τα λοιπά— εσείς να θυμόσαστε: Η φύση αυτό δεν το ξέρει! Γι΄αυτό εμείς ας το ενώσουμε ξανά, κι ας μη ξεχνάμε ποιος είναι τελικά ο προορισμός του. Μια τελευταία απόλαυση: Ας το πιούμε κι ας συναντήσουμε τη λήθη!

Πηγή: Brain Pickings

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου